زبان‌های محلی ایران و دورنمای آینده

عصر حاضر، بدون شک، عصر تغییرات وسیع، تحولات سریع و پویایی مفرط است. آثار چنین تحولات ناگهانی در تغییرات پیوستة فن‌آورانه، فرهنگ مادی، اکوسیستم­ها و حتی ارزش‌های اخلاقی حاکم بر جامعة ما قابل مشاهده است. یکی از پیامدهای بارز این وضعیت، زبان­هایی هستندکه دیگر کسی با آنها تکلم نمی­کند. این پدیده ـ مرگ زبان ـ و عوامل و شرایطی که به آن دامن می­زند، به اختصار در بخش ابتدایی این مقاله مورد بحث قرار گرفته­اند و به دنبال آن پیشینة مطالعات انجام شده در این زمینه آمده است.     کشور ما، ایران، از تاریخ و پیشینة طولانیِ گروه‌های قومی متنوع برخوردار است که هر کدام از آنها زبان بومی خود را دارند. در سال‌های اخیر، شرایطی که وصف آن در بالا گذشت، این زبان‌ها را در معرض خطر انقراض قرار است. بخش اصلی این مقاله به گزارش یافته­های چند مطالعة میدانی در خصوص کاربرد و جایگاه اجتماعی زبان‌های محلی ایران و نگرش‌های گویشوران نسبت به زبان مادری­شان می­پردازد. بخش پایانی مقاله نیز شامل پیشنهادهایی برای بهبود وضع موجود به منظور حفظ زبان‌های در معرض خطرِ ایران است.